Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ: Ο μάγος του Ρομαντισμού

Αν και η 250ή επέτειος από τη γέννηση του Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ είναι το 2024 - ο ζωγράφος γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1774 - η πρώτη μεγάλη έκθεση άνοιξε στις 15 Δεκεμβρίου, στο μουσείο Hamburger Kunsthalle. Μια αναδρομική έκθεση με περισσότερους από 60 πίνακες, μεταξύ των οποίων πολλά εμβληματικά έργα όπως το «Ασβεστολιθικές πλαγιές του Ρούγκεν»  (1818) και «Ο μοναχός στη θάλασσα» (1808-10). Εκτίθενται επίσης σχέδια και έργα φίλων του ζωγράφων.

Η έκθεση σηματοδοτεί την έναρξη του «Φεστιβάλ Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ», κατά τη διάρκεια του οποίου η Παλιά Πινακοθήκη των Κρατικών Μουσείων του Βερολίνου και η Κρατική Συλλογή Έργων Τέχνης στη Δρέσδη θα κάνουν μεγάλα αφιερώματα στον καλλιτέχνη. Η διοργάνωση τελεί υπό την αιγίδα του Ομοσπονδιακού Προέδρου Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ.

Ο Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ γεννήθηκε στο Γκράιφσβαλντ το 1774 ως το έκτο παιδί των σαπωνοποιών και κατασκευαστών κεριών Άντολφ Γκότλιμπ Φρίντριχ και της συζύγου του Σόφι Ντοροτέα. Η μητέρα του πέθανε το 1781 και η αδελφή του από τύφο. Ο μικρότερος αδελφός του Γιόχαν Κρίστοφερ έπαθε καρδιακή προσβολή όταν προσπάθησε να τον σώσει κάποτε που είχε πέσει στον παγωμένο ποταμό Έλβα. Μόνο πέντε από τα εννέα αδέλφια κατάφεραν να ενηλικιωθούν.

Από το 1790, ο Φρίντριχ σπούδασε στο Γκράιφσβαλντ και συνέχισε τις καλλιτεχνικές του σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κοπεγχάγης. Από το 1798 έζησε και εργάστηκε στη Δρέσδη όπου και πέθανε στις 7 Μαΐου 1840.

Εκτιμήθηκε από πολλούς αλλά όχι από τον Γκαίτε

Ο ζωγράφος του Ρομαντισμού εκτιμήθηκε από τους συναδέλφους του ήδη κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ωστόσο ο Γκαίτε χλεύαζε τους πίνακές του ως «νεογερμανικούς και πατριωτικούς». Ο ποιητής λέγεται μάλιστα ότι κατέστρεψε έναν από τους πίνακες του Φρίντριχ επειδή δεν του άρεσε.

Ο Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ αν και αγαπούσε τη φύση και του άρεσε με κάθε τρόπο να ζωγραφίζει κάθε δέντρο, κάθε βράχο, κάθε βουνό, τελικά η φύση  γι' αυτόν δεν ήταν παρά μόνο ένα κομμάτι έμπνευσης. Ήθελε να επινοεί τοπία, όπως στον "Αρκτικό Ωκεανό", και να συνθέτει τις εντυπώσεις του στο εργαστήριό του σύμφωνα με το δικό του γούστο.

Ένα από τα σημαντικότερα έργα του είναι «Ο μοναχός στη θάλασσα», το οποίο ξεκίνησε το 1808 και θεωρείται ένα από τα πιο αντισυμβατικά έργα του, καθώς δεν υπάρχει προοπτική, βάθος. Η θάλασσα και ο ουρανός συγχωνεύονται. Το άπειρο και το σύμπαν είναι το θέμα αυτού του πίνακα.

Ασβεστολιθικές πλαγιές του Ρούγκεν

Ο πίνακας «Ασβεστολιθικές πλαγιές του Ρούγκεν» θεωρείται επίσης ένα από τα πιο όμορφα και ίσως πιο διάσημα έργα του Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ. Ζωγραφισμένος κατά τη διάρκεια του μήνα του μέλιτος, το καλοκαίρι του 1818, παρουσιάζει μια όψη της Βαλτικής και ενός φωτεινού ουρανού στο βάθος.

Τα έργα του όμως κάηκαν πολλές φορές. Στις 10 Οκτωβρίου 1901, το σπίτι που γεννήθηκε κάηκε και μαζί πολλοί πίνακες. Επίσης κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού της Δρέσδης στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα, μουσεία στο Αμβούργο, τη Δρέσδη και το Βερολίνο έχουν στην κατοχή τους τα περισσότερα έργα του Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ.

Ο καλλιτέχνης πέθανε φτωχός και  ξεχασμένος στις 7 Μαΐου 1840. Στις μέρες μας είναι και πάλι περιζήτητος. Ο ίδιος ο Φρίντριχ πίστευε αφελώς ότι το όνομά του θα μνημονευόταν για πάντα κι έτσι δεν υπέγραφε τους πίνακές του.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου